Tiki taka là gì? Đội hình và sơ đồ chiến thuật như thế nào? Mỗi khi nhắc đến Tiki taka là người ta lại nhớ đến Barcelona, họ đã tạo nên một lối đá riêng biệt. Hãy để nhà cái uy tín nhất nhacai247 phân tích cùng bạn nhé!
Tiki-taka là gì?
Xem nhanh:
Tiki taka (tiếng Tây Ban Nha là Tiqui-Taca, phiên âm: Tiki Taca) là khái niệm về một loại hình chiến thuật thi đấu trên sân trong môn bóng đá. Ngoài ra nó còn được xem là một trường phái bóng đá riêng với đặc trưng là lối chơi ưu tiên việc kiểm soát bóng và chuyền ngắn, kết hợp với di chuyển. Thành công với trường phái này có thể kể đến 2 đội bóng là FC Barcelona (đến từ xứ Catalonia, Tây Ban Nha) và Đội tuyển Tây Ban Nha.
Về nguyên tắc, Tiqui-Taca là lối chơi kết hợp giữa “chuyền” (Tiqui) và “chạy” (Taca). Hai yếu tố này đan xen với nhau, làm cho đội chơi Tiqui-Taca luôn kiểm soát được bóng và có cơ hội xuyên phá hàng phòng ngự đối phương. Những đường chuyền của Tiqui-Taca đa phần ở cự ly trung bình – ngắn và tần số di chuyển không bóng của cầu thủ thì ở mức cao.
Lịch sử hình thành
Nơi khai sinh của Tiqui-Taca là FC Barcelona. Có thể nói huyền thoại bóng đá người Hà Lan Johan Cruyff là “ cha đẻ” của Tiqui-Taca.
Giai đoạn 1973-1978, Cruyff từng thi đấu cho Barcelona, và mãi tới năm 1988 ông mới trở lại làm huấn luyện viên cho đội bóng này.
Tuy nhiên, năm 1979, Cruyff đã góp phần tích cực trong cuộc cách mạng thay đổi lối chơi của Barcelona, cội nguồn là từ lò đào tạo cầu thủ trẻ La Masia của đội bóng.
Trường phái Bóng đá tổng lực của huyền thoại Rinus Michels đã được Johan Cruyff đã kế thừa và hoàn thiện. Chính điều này đã giúp đội tuyển quê hương Hà Lan trở thành một cường quốc bóng đá, đỉnh cao là chức vô địch EURO 1988. Cruyff đã tạo nên nhiều nét tương đồng giữa Bóng đá tổng lực và Tiqui-Taca.
Trước đó (những năm 60-70), không ai nghĩ có thể một đội bóng lại có thể tràn 7-8 cầu thủ lên phần sân đối phương, cũng không ai nghĩ một hậu vệ có thể tham gia tấn công hay tiền đạo lại lùi về phòng ngự.
Để lấp đi nhược điểm về mặt thể lực của đội tuyển Hà Lan so với các đội tuyển còn lại của châu Âu. Cruyff đã đưa ra sơ đồ chiến thuật 4-3-3 với nhiều nhóm phối hợp 3 người với tốc độ cao (khi một cầu thủ Hà Lan có bóng lập tức 2-3 đồng đội sẽ chạy đến xung quanh hỗ trợ).
Một hậu vệ dâng cao gần 70m để tham gia tấn công nhưng không cần phải chạy về, khi đã có 1 tiền vệ sẵn sàng đắp lỗ hổng cho anh. Cả đội hình co giãn, phối hợp rất đều đặn, công thủ vẹn toàn mà cầu thủ ít bị xuống sức… Vì vậy, có thể nói, Tiqui-Taca ngày nay là một “phiên bản cải tiến” của Bóng đá tổng lực.
Ngày nay, lối chơi Tiqui-Taca là yêu cầu bắt buộc đối với mọi cầu thủ của Barcelona (từ đội hình chính, đến dự bị, đến lứa cầu thủ trẻ). Tất cả đều ghi ơn tượng đài Johan Cruyff. Tuy nhiên huấn luyện viên Sergio Batista từng lên tiếng khẳng định tiqui-taca là sản phẩm của những vũ công Tango đội tuyển Argentina.
Phân tích đội hình và sơ đồ chiến thuật trong Tiki Taka
Đội hình trong lối đá Tiki Taka
4-3-3 là một trong những sơ đồ đội hình chiến thuật lý tưởng cho Tiqui-Taca, hay đôi khi có biến thể là 4-1-2-3 và 3-4-3. Để phát huy tối đa sơ đồ chiến thuật trên thì đi kèm phải là lối tấn công phối hợp nhóm và phòng ngự khu vực đạt độ ăn ý cao.
Tiqui-Taca là lối chơi kết hợp giữa “chuyền” (Tiqui) và “chạy” (Taca). Bóng được chuyền sệt, và chuyền liên tục từ cầu thủ này sang cầu thủ khác. Các cầu thủ không có bóng phải linh động di chuyển để đón bóng. Nhưng cũng chính nhờ vào lối chuyền ngắn nên cầu thủ mất sức không nhiều; ngược lại, có thể làm cho đội đối phương bị mất sức do đeo bám và dễ bị rối loạn đội hình.
Nhìn chung, chiến thuật nào cũng vậy, để đạt được hiệu quả tốt nhất cần có sự co giãn nhịp nhàng liên tục, khi hàng công dâng cao, hàng thủ cũng phải dâng cao và ngược lại để đảm bảo cự ly đội hình hợp lý.
Chiến thuật kiểm soát bóng trong Tiqui taca (cầm bóng)
Chiến thuật kiểm soát bóng chính là yêu cầu tối thượng và cũng là trở ngại lớn cho nhiều đội bóng “tập chơi” Tiqui-taca. Trong bóng đá hiện đại, chỉ tích tắc không tập trung là sẽ mất bóng vào chân đối phương, rất nguy hiểm cho khung thành đội nhà vì vậy có thể nói: phòng thủ để cướp bóng trong chân đối phương dễ hơn nhiều so với nghĩ cách ghi bàn.
Do đó, để chơi Tiqui-Taca tốt, đội bóng phải sở hữu đội hình – từ hậu vệ đến tiền đạo – gồm những cá nhân có trình độ kỹ thuật điêu luyện: khả năng rê dắt bóng, chuyền bóng chính xác, loại bỏ sự đeo bám của cầu thủ đối phương, phản ứng nhanh nhạy… Một nhạc trưởng ở trung tâm hàng tiền vệ để phân phối bóng đi khắp mặt sân là cần thiết đối với lối chơi này.
Thực tế từ năm 2008 đến nay, Barcelona hay tuyển Tây Ban Nha kiểm soát bóng rất tốt, thời gian kiểm soát bóng trung bình trong các trận đấu của họ không bao giờ dưới 60%. Ngoài lý do là họ đã đạt đến mức nhuần nhuyễn chiến thuật Tiqui-taca, thì một phần khác do trong đội hình họ có những cầu thủ cầm bóng siêu hạng như Lionel Messi, Xavi, Andres Iniesta, Sergio Busquets, Gerard Piqué…
Để giảm thời gian (tức là tăng tốc độ) cho một pha phối hợp, bóng phải được chuyền nhanh – gọn – chính xác. Vì vậy, chuyền bóng cũng là yêu cầu rất quan trọng trong khâu kiểm soát bóng. Những đường chuyền hỏng (làm đồng đội khó khăn khi tiếp bóng, chuyền bóng vào vị trí đối phương…) không bao giờ là điều có thể chấp nhận trong Tiqui-taca.
Kiểm soát bóng và quy luật 6 giây trong Tiki Taca
Tiki taka là lối chơi thiên về tấn công. Nếu đã xác định sử dụng Tiki taka thì huấn luyện viên của đội bóng ấy phải xác định được rằng trong đầu mình phải ra sân với tư tưởng 90% là tư tưởng kiểm soát và tấn công và chỉ có 10% là phòng ngự. Rinus Michel, cha đẻ của bóng đá tổng lực, một tiền thân của Tiki taka từng nói: “ Tấn công chính là phương pháp phòng ngự tốt nhất”.
Cho tới tận bây giờ hay thời kì đỉnh cao, nếu để ý kĩ thì nhận ra đội tuyển Barcelona ít khi nào kiểm soát trái bóng dưới 75% trong một trận đấu. Đây là điểm mấu chốt của Tiki-taka. Việc kiểm soát bóng cho phép giành thế chủ động và hãm thành nhiều hơn, nhưng đồng thời khả năng bị động chống phản công cũng tăng cao. Điều này khiến cho Tiki taka lúc này thoái trào, không còn giữ ưu thế như thời đỉnh cao.
Để khắc phục nhược điểm của Tiki-taka, Luis Enrique-HLV của Barca mùa 2014-2017 đã nghĩ ra khái niệm: “ Kiểm soát phản công”, giúp Barcelona không cần kiểm soát bóng quá nhiều, chỉ kiểm soát khi có thể và đánh trực diện là chủ yếu. Và kết quả là đội tuyển Barcelona có được chức cú ăn 3 mùa 2014/2015.
Một điều kiện cần của Tiki taka là quy luật 6 giây. Nếu để mất bóng, lập tức trong vòng 6 giây các cầu thủ phải đoạt lại bóng, nếu không thành công trong khoảng 6 giây hoặc nhanh nhất có thể phải tái lập đội hình bắt người 1-1 với tốc độ Pressing ở mức cao. Đây là lý do giải thích vì sao Barcelona lại là đội bóng kiểm soát bóng tốt nhất thế giới.
Ảnh hưởng của Tiqui taca với Barcelona
Hồi mùa giải năm ngoái 2016 / 2017, Barcelona đã có một trận siêu kinh điển với Real Madrid. Ngày hôm đó, toàn bộ 11 cầu thủ có mặt trên sân đã làm việc hết công suất, với tổng quãng đường di chuyển trên sân ước tính là 106,45 km nhiều hơn Real Madrid 7km với tổng khoảng quãng đường chạy là 98.75 km. Trong đó một cầu thủ của Barcelona là S.Roberto chạy nhiều nhất với 12 km trong 90 phút thi đấu.
Với tần suất di chuyển trên có thể khẳng định rằng những cầu thủ lười biếng và không biết vượt qua giới hạn của bản thân không thể tồn tại với lối chơi như Tiki-taka. Không chỉ yêu cầu ở vấn đề di chuyển, tiki-taka còn đòi hỏi đội bóng sử dụng nó phải chuyền bóng liên tục, đặc biệt là trong cự ly ngắn. Các cầu thủ phải có khả năng chuyền bóng có tỷ lệ chuyền bóng chính xác lên đến 70% mới đạt yêu cầu.
Không khó để hiểu tại sao Barcelona với lối chơi Tiki-taka trong giai đoạn đỉnh cao của mình luôn là một trong các đội bóng ghi được nhiều bàn thắng nhất tại các giải đấu tham dự, trở thành đội bóng có hiệu suất tấn công tốt nhất Châu Âu.
“Tiki taka là gì? Đội hình và sơ đồ chiến thuật trong Tiqui Taca” đã được Nhà Cái 247 mang đến một cách rõ ràng, chi tiết nhất với người đọc. Hãy theo dõi thêm nhiều bài viết trong chuyên mục kiến thức bóng và nhiều tin tức hấp dẫn.
